Niezależnie od tego, czy jesteś pasjonatem zdrowego stylu życia, czy ekspertem medycznym – nasz blog to miejsce, gdzie możesz pogłębiać wiedzę i być na bieżąco z odkryciami dotyczącymi likopenu. Po prostu kliknij link i dowiedz się więcej.
Literatura źródłowa
The Anti-Cancer Activity of Lycopene: A Systematic Review of Human and Animal Studies
Przeciwnowotworowe działanie likopenu: systematyczny przegląd badań na ludziach i zwierzętach
by Aleksandra Kapała Małgorzata Szlendak Emilia Motacka
https://www.mdpi.com/2072-6643/14/23/5152
Bardzo duża ultra ważnej i jeszcze bardziej ciekawej wiedzy na temat, z którym prawie każdy z nas miał do czynienia bezpośrednio albo w bliskiej rodzinie.
To kilkadziesiąt minut profesjonalnego wykładu na temat nowotworów, trudny medyczny język ;) nie Was to nie odstrasza. Nie każdy wie jak wiele możemy zrobić sami, aby zmniejszyć ryzyko choroby. Nie znam osoby, która może pozwolić sobie na lekceważenie nowotworu.
Dr n. med. Pani Aleksandra Kapała jest ekspertem najwyżej klasy w dziedzinie onkologii klinicznej, chorób wewnętrznych oraz żywienia klinicznego, szefuje w Klinice Żywienia Klinicznego w Narodowym Instytucie Onkologii w Warszawie. Jak ktoś nie wie ursynowskie NIO to największy w Europe szpital onkologiczny.
Serdecznie polecamy i zachęcamy do obejrzenia.
https://www.facebook.com/LycopenPRO/videos/1345375172984111
Tomato paste rich in lycopene protects against cutaneous photodamage in humans in vivo: a randomized controlled trial Get access Arrow
M. Rizwan, I. Rodriguez‐Blanco, A. Harbottle, M.A. Birch‐Machin, R.E.B. Watson, L.E. Rhodes
British Journal of Dermatology, Volume 164, Issue 1, 1 January 2011, Pages 154–162,
https://academic.oup.com/bjd/article-abstract/164/1/154/6642993
Lycopene in the Prevention of Cardiovascular Diseases
by Sylwia Przybylska * andGrzegorz Tokarczyk
Department of Fish, Plant and Gastronomy Technology, West Pomeranian University of Technology in Szczecin, 71-459 Szczecin, Poland
Artykuł pt. „Lycopene in the Prevention of Cardiovascular Diseases” omawia rolę likopenu, silnego przeciwutleniacza, w prewencji chorób sercowo-naczyniowych. Badania sugerują, że likopen, obecny w pomidorach, może zmniejszać ryzyko chorób układu krążenia poprzez redukcję stresu oksydacyjnego i stanów zapalnych. Coraz więcej dowodów wskazuje na jego korzystny wpływ na zdrowie serca.
https://www.mdpi.com/1422-0067/23/4/1957
Olson J.A. Carotenoids and human health. Arch Latinoam Nutr. 1999;49(3 Suppl 1):7S-11S.
Artykuł pt. „Carotenoids and human health” omawia rolę karotenoidów w zdrowiu człowieka. Likopen, jeden z głównych karotenoidów, działa jako silny antyoksydant, co może chronić przed chorobami serca oraz niektórymi nowotworami, zwłaszcza prostaty. Jego unikalna struktura chemiczna pozwala skutecznie neutralizować wolne rodniki.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10971837/
Watermelon lycopene and allied health claims
Ambreen Naz 1, Masood Sadiq Butt 2, Muhammad Tauseef Sultan 3, Mir Muhammad Nasir Qayyum 4, Rai Shahid Niaz 5
Artykuł pt. „Watermelon lycopene and allied health claims” omawia likopen w arbuzie jako silny przeciwutleniacz. Podkreśla jego potencjalne korzyści zdrowotne, w tym działanie przeciwnowotworowe oraz ochronę przed chorobami sercowo-naczyniowymi i cukrzycą. Badania wskazują, że likopen z arbuza ma unikalną biodostępność, co czyni go wartościowym składnikiem diety.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26417290/
Rao A.V., Rao L.G. Carotenoids and human health. Pharmacol Res. 2007;55(3):207-216.
Artykuł pt. „Carotenoids and human health” analizuje wpływ karotenoidów na zdrowie, koncentrując się na likopenie. Likopen, pozbawiony właściwości prowitaminy A, jest silnym przeciwutleniaczem i neutralizatorem tlenu singletowego. Badania wykazują, że może on chronić przed chorobami przewlekłymi, w tym nowotworami i chorobami sercowo-naczyniowymi, dzięki swojej zdolności do redukcji stresu oksydacyjnego.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17349800/
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1043661807000357?via%3Dihub
Britton G. Structure and properties of carotenoids in relation to function. FASEB J. 1995;9(15):1551-1558.
https://faseb.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1096/fasebj.9.15.8529834
Fraser P.D., Bramley P.M. The biosynthesis and nutritional uses of carotenoids. Prog Lipid Res. 2004;43(3):228-265.
Khachik F., Spangler C.J., Smith J.C., Jr., Canfield L.M., Steck A., Pfander H. Identification, quantification, and relative concentrations of carotenoids and their metabolites in human milk and serum. Anal Chem. 1997;69(10):1873-1881.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9164160/
Lycopene: A Natural Arsenal in the War against Oxidative Stress and Cardiovascular Diseases
May Nasser Bin-Jumah 1 2, Muhammad Shahid Nadeem 3, Sadaf Jamal Gilani 4, Bismillah Mubeen 5, Inam Ullah 5, Sami I Alzarea 6, Mohammed M Ghoneim 7, Sultan Alshehri 8, Fahad A Al-Abbasi 3, Imran Kazmi 3
Artykuł pt. „Lycopene: A Natural Arsenal in the War against Oxidative Stress and Cardiovascular Diseases” omawia likopen jako silny przeciwutleniacz, który może chronić przed stresem oksydacyjnym oraz chorobami sercowo-naczyniowymi. Podkreśla jego działanie w obniżaniu ciśnienia krwi i poprawie profilu lipidowego, co czyni go obiecującym składnikiem w prewencji chorób serca.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35204115/
Wang X.D. Lycopene metabolism and its biological significance. Am J Clin Nutr. 2012;96(5):1214S-1222S.
Artykuł pt. „Lycopene metabolism and its biological significance” analizuje rolę likopenu w zdrowiu człowieka. Likopen, jako silny antyoksydant, może zmniejszać ryzyko chorób przewlekłych, w tym nowotworów i chorób serca. Metabolity likopenu, takie jak apo-10′-likopenoidy, mają istotne działanie biologiczne, które może obejmować wpływ na szlaki sygnalizacyjne komórek. Badania nad tymi metabolitami mogą dostarczyć cennych informacji na temat ich roli w ochronie zdrowia.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3471203/
Schunck C.A. The xanthophyll group of yellow colouring matters. Proc Roy Soc London. 1903;72:165-176.
https://royalsocietypublishing.org/doi/10.1098/rspl.1903.0035
Gullett N.P., Ruhul Amin A.R., Bayraktar S., Pezzuto J.M., Shin D.M., Khuri F.R., et al. Cancer prevention with natural compounds. Semin Oncol. 2010;37(3):258-281.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20709209/
Kelkel M., Schumacher M., Dicato M., Diederich M. Antioxidant and anti-proliferative properties of lycopene. Free Radic Res. 2011;45(8):925-940.
Artykuł pt. „Antioxidant and anti-proliferative properties of lycopene” omawia działanie likopenu jako silnego przeciwutleniacza, który skutecznie redukuje reaktywne formy tlenu i chroni przed uszkodzeniami DNA. Likopen wykazuje także właściwości przeciwnowotworowe, hamując proliferację komórek nowotworowych. Jego działanie antyoksydacyjne jest potęgowane przez synergistyczne działanie z innymi naturalnymi przeciwutleniaczami, co czyni go obiecującym związkiem w terapii przeciwnowotworowej.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21615277/
Protective effects of lycopene against H2O2-induced oxidative injury and apoptosis in human endothelial cells
XiangYu Tang 1, XiangDong Yang, YaFei Peng, JunHua Lin
Artykuł pt. „Protective effects of lycopene against H2O2-induced oxidative injury and apoptosis in human endothelial cells” bada działanie likopenu w ochronie komórek śródbłonka przed uszkodzeniami oksydacyjnymi wywołanymi przez H₂O₂. Wyniki pokazują, że likopen zmniejsza uszkodzenia komórkowe, poprawia ich przeżywalność i redukuje ekspresję markerów apoptozy, co może tłumaczyć jego potencjalne korzyści w zapobieganiu miażdżycy.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19915967/
Chandrika U.G., Fernando K.S., Ranaweera K.K. Carotenoid content and in vitro bioaccessibility of lycopene from guava (Psidium guajava) and watermelon (Citrullus lanatus) by high-performance liquid chromatography diode array detection. Int J Food Sci Nutr. 2009;60(7):558-566.
Artykuł pt. „Carotenoid content and in vitro bioaccessibility of lycopene from guava (Psidium guajava) and watermelon (Citrullus lanatus)” bada zawartość karotenoidów, w tym likopenu, w guawie i arbuzie. Wyniki pokazują, że guawa zawiera więcej likopenu niż arbuz, a jego biodostępność jest znacznie wyższa w guawie (73%) w porównaniu do arbuza (25,8%), co czyni guawę lepszym źródłem likopenu.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19817635/
Maiani G., Caston M.J., Catasta G., Toti E., Cambrodon I.G., Bysted A., et al. Carotenoids: actual knowledge on food sources, intakes, stability and bioavailability and their protective role in humans. Mol Nutr Food Res. 2009;53 Suppl 2:S194-218.
Artykuł pt. „Carotenoids: actual knowledge on food sources, intakes, stability and bioavailability and their protective role in humans” omawia rolę karotenoidów, w tym likopenu, w diecie człowieka. Likopen, będący silnym antyoksydantem, jest szczególnie skuteczny w redukcji ryzyka chorób przewlekłych, takich jak nowotwory i choroby serca, dzięki swojej wysokiej biodostępności i stabilności w żywności. Szczególną uwagę zwrócono na wpływ przetwarzania i przechowywania żywności na dostępność tych związków.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19035552/
Stahl W., Sies H. Antioxidant activity of carotenoids. Mol Aspects Med. 2003;24(6):345-351.
Artykuł pt. „Antioxidant activity of carotenoids” omawia rolę karotenoidów, takich jak likopen, jako silnych przeciwutleniaczy. Likopen skutecznie neutralizuje reaktywne formy tlenu, chroniąc komórki przed stresem oksydacyjnym. Jego zdolność do filtrowania niebieskiego światła może chronić siatkówkę oka, a także skórę przed uszkodzeniami fotooksydacyjnymi. Likopen działa w synergii z innymi przeciwutleniaczami, co wzmacnia jego ochronne właściwości.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/14585305/
Rodriguez-Amaya D.B. A guide to carotenoid analysis in foods. Washington DC: ILSI Press; 2001.
https://pdf.usaid.gov/pdf_docs/Pnacq929.pdf
Skibsted L.H. Carotenoids in antioxidant networks. Colorants or radical scavengers. J Agric Food Chem. 2012;60(10):2409- 2417.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22339058/
Wawrzyniak A., Marciniak A., Rajewska J. Lycopene content of selected foods available on the polish market and estimation on its intake. Pol J Food Nutr. 2005;14/55(2):195-200.
Artykuł „Lycopene Content of Selected Foods Available on the Polish Market and Estimation of Its Intake” analizuje zawartość likopenu w różnych produktach spożywczych dostępnych na polskim rynku. Główne źródła likopenu to pomidory i produkty na bazie pomidorów. Badanie szacuje, że spożycie likopenu przez Polaków jest zróżnicowane w zależności od diety, a pomidory przetworzone zawierają więcej likopenu niż świeże. Likopen jest kluczowy w ochronie przed chorobami przewlekłymi.
Brandt S., Lugasi A., Barna E., Hovari J., Pek Z., Helyes L. Effects of the growing methods and conditions on the lycopene content of tomato fruits. Acta Aliment. 2003;32(3):269-278.
Chasse G.A., Chasse K.P., Kucsman A., al e. Conformational potential energy surfaces of a lycopene model. J Mol Struct. 2001;571:7-26.
Widomska J., Kostecka-Gugala A., Latowski D., Gruszecki W.I., Strzalka K. Calorimetric studies of the effect of ciscarotenoids on the thermotropic phase behavior of phosphatidylcholine bilayers. Biophys Chem. 2009;140(1-3):108- 114.
Artykuł pt. „Calorimetric studies of the effect of cis-carotenoids on the thermotropic phase behavior of phosphatidylcholine bilayers” analizuje wpływ izomerów cis-karotenoidów, takich jak zeaksantyna i beta-karoten, na właściwości termotropowe błon lipidowych. Badania wykazały, że cis- i trans-izomery zeaksantyny obniżają temperaturę przejścia fazowego i zmniejszają kooperatywność tego procesu, co ma wpływ na funkcje błon komórkowych.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19126445/
Boileau T.W., Boileau A.C., Erdman J.W., Jr. Bioavailability of all-trans and cis-isomers of lycopene. Exp Biol Med (Maywood). 2002;227(10):914-919.
Artykuł pt. „Bioavailability of all-trans and cis-isomers of lycopene” bada biodostępność różnych izomerów likopenu. Choć większość likopenu w diecie występuje w formie all-trans, badania sugerują, że izomery cis są lepiej przyswajalne przez organizm. Izomery cis są bardziej rozpuszczalne w micelach kwasów żółciowych i preferencyjnie wchłaniane do chylomikronów. Badania na zwierzętach potwierdzają wyższą biodostępność izomerów cis w porównaniu do formy all-trans.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12424334/
Boileau A.C., Merchen N.R., Wasson K., Atkinson C.A., Erdman J.W., Jr. Cis-lycopene is more bioavailable than translycopene in vitro and in vivo in lymph-cannulated ferrets. J Nutr. 1999;129(6):1176-1181.
Artykuł pt. „Cis-lycopene is more bioavailable than trans-lycopene in vitro and in vivo in lymph-cannulated ferrets” bada biodostępność izomerów likopenu. Wyniki pokazują, że izomery cis-likopenu są bardziej biodostępne niż izomery trans-likopenu. Lepsza rozpuszczalność w micelach kwasów żółciowych i preferencyjne wchłanianie do chylomikronów wyjaśnia ich przewagę, co może wpływać na korzyści zdrowotne.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10356083/
Moraru C., Lee T.C. Kinetic studies of lycopene isomerization in a tributyrin model system at gastric pH. J Agric Food Chem. 2005;53(23):8997-9004.
Artykuł pt. „Kinetic studies of lycopene isomerization in a tributyrin model system at gastric pH” bada izomeryzację likopenu w warunkach żołądkowego pH. Wyniki pokazują, że izomerizacja jest procesem odwracalnym, a forma all-trans jest bardziej stabilna niż 13-cis. W warunkach pH żołądka izomer 13-cis przekształca się głównie w formę all-trans, co może wpływać na biodostępność likopenu.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16277394/
Teodoro A.J., Perrone D., Martucci R.B., Borojevic R. Lycopene isomerisation and storage in an in vitro model of murine hepatic stellate cells. Eur J Nutr. 2009;48(5):261-268.
Artykuł pt. „Lycopene isomerisation and storage in an in vitro model of murine hepatic stellate cells” bada izomeryzację likopenu i jego przechowywanie w gwiaździstych komórkach wątroby myszy. Wyniki sugerują, że wątroba może odgrywać istotną rolę w równowadze między izomerami cis i trans likopenu w organizmie, uczestnicząc w ich magazynowaniu i przetwarzaniu po spożyciu diety bogatej w likopen.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19533199/
Richelle M., Sanchez B., Tavazzi I., Lambelet P., Bortlik K., Williamson G. Lycopene isomerisation takes place within enterocytes during absorption in human subjects. Br J Nutr. 2010;103(12):1800-1807.
Artykuł pt. „Lycopene isomerisation takes place within enterocytes during absorption in human subjects” bada proces izomeryzacji likopenu w trakcie jego wchłaniania w jelitach. Wyniki wskazują, że all-trans-likopen pozostaje stabilny podczas trawienia, ale izomeryzacja do formy cis zachodzi wewnątrz enterocytów. Około 29% wchłoniętego likopenu występuje jako izomery cis, co sugeruje, że jelita odgrywają kluczową rolę w przekształcaniu likopenu.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20211042/
Yonekura L., Nagao A. Intestinal absorption of dietary carotenoids. Mol Nutr Food Res. 2007;51(1):107-115.
Artykuł pt. „Intestinal absorption of dietary carotenoids” omawia mechanizmy wchłaniania karotenoidów, w tym likopenu, w jelicie. Wyniki sugerują, że proces wchłaniania karotenoidów jest złożony, a uwalnianie i emulgacja karotenoidów są zależne od matrycy pokarmowej i obecności tłuszczy. Istnieją dowody na istnienie transportu zależnego od receptorów w enterocytach, co wskazuje, że absorpcja karotenoidów, takich jak likopen, może obejmować mechanizmy inne niż prosta dyfuzja.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17195263/
Moussa M., Gouranton E., Gleize B., Yazidi C.E., Niot I., Besnard P., et al. CD36 is involved in lycopene and lutein uptake by adipocytes and adipose tissue cultures. Mol Nutr Food Res. 2011;55(4):578-584.
Artykuł pt. „CD36 is involved in lycopene and lutein uptake by adipocytes and adipose tissue cultures” bada mechanizmy transportu likopenu i luteiny przez adipocyty. Wyniki sugerują, że białko CD36 odgrywa kluczową rolę w pobieraniu tych karotenoidów przez komórki tłuszczowe. Inhibicja CD36 prowadzi do zmniejszonego wchłaniania likopenu i luteiny, co zostało potwierdzone zarówno in vitro, jak i w kulturach tkanek tłuszczowych.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21462325/
Lycopene alleviates oxidative stress-induced cell injury in human vascular endothelial cells by encouraging the SIRT1/Nrf2/HO-1 pathway
Wenhai Guo,Danping Huang &Shaodong Li
Article: 2205051 | Received 20 Nov 2022, Accepted 14 Apr 2023, Published online: 30 Apr 2023
Likopen, silny przeciwutleniacz, zmniejsza uszkodzenia komórek śródbłonka naczyniowego wywołane stresem oksydacyjnym poprzez aktywację szlaku SIRT1/Nrf2/HO-1. Badania wykazały, że interweniowanie z różnymi stężeniami likopenu poprawia proliferację komórek, zmniejsza apoptozę oraz produkcję czynników prozapalnych, co może pomóc w prewencji chorób sercowo-naczyniowych.
https://www.tandfonline.com/doi/epdf/10.1080/10641963.2023.2205051
von Lintig J. Colors with functions: elucidating the biochemical and molecular basis of carotenoid metabolism. Annu Rev Nutr. 2010;30:35-56.
Artykuł pt. „Colors with functions: elucidating the biochemical and molecular basis of carotenoid metabolism” omawia biochemiczne i molekularne podstawy metabolizmu karotenoidów, w tym likopenu. Karotenoidy działają jako przeciwutleniacze oraz filtry niebieskiego światła w siatkówce ludzkiego oka. Są także prekursorami retinoidów, a mutacje w genach odpowiedzialnych za ich metabolizm mogą prowadzić do różnych patologii.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20415581/
Stahl W., Sies H. Uptake of lycopene and its geometrical isomers is greater from heat-processed than from unprocessed tomato juice in humans. J Nutr. 1992;122(11):2161-2166.
Artykuł pt. „Uptake of lycopene and its geometrical isomers is greater from heat-processed than from unprocessed tomato juice in humans” bada wchłanianie likopenu z przetworzonego i nieprzetworzonego soku pomidorowego. Wyniki pokazują, że przetworzony sok zwiększa biodostępność likopenu, zwłaszcza izomerów cis, w porównaniu do soku nieprzetworzonego. Osiągnięcie szczytowych stężeń likopenu we krwi zależało od osoby i nastąpiło między 24 a 48 godzinami po spożyciu.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/1432255/
Johnson E.J., Qin J., Krinsky N.I., Russell R.M. Ingestion by men of a combined dose of beta-carotene and lycopene does not affect the absorption of beta-carotene but improves that of lycopene. J Nutr. 1997;127(9):1833-1837.
Artykuł pt. „Ingestion by men of a combined dose of beta-carotene and lycopene does not affect the absorption of beta-carotene but improves that of lycopene” bada wpływ jednoczesnego spożycia beta-karotenu i likopenu na ich wchłanianie u mężczyzn. Wyniki pokazują, że spożycie likopenu wraz z beta-karotenem poprawia biodostępność likopenu, nie wpływając na absorpcję beta-karotenu.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9278568/
Kaplan L.A., Lau J.M., Stein E.A. Carotenoid composition, concentrations, and relationships in various human organs. Clin Physiol Biochem. 1990;8(1):1-10.
Artykuł pt. „Carotenoid composition, concentrations, and relationships in various human organs” analizuje zawartość karotenoidów w 10 różnych organach ludzkich, takich jak zeaksantyna, likopen i beta-karoten. Badanie wykazało, że poziomy karotenoidów znacznie różnią się między narządami, co sugeruje ich aktywną rolę biologiczną i nierównomierną dystrybucję w organizmie. Likopen występuje głównie w niektórych tkankach i wykazuje unikalne właściwości antyoksydacyjne.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2323157/
Freeman V.L., Meydani M., Yong S., Pyle J., Wan Y., Arvizu-Durazo R., et al. Prostatic levels of tocopherols, carotenoids, and retinol in relation to plasma levels and self-reported usual dietary intake. Am J Epidemiol. 2000;151(2):109-118.
Artykuł pt. „Prostatic levels of tocopherols, carotenoids, and retinol in relation to plasma levels and self-reported usual dietary intake” bada związki między poziomami antyoksydantów (tokoferoli, karotenoidów, retinolu) w prostacie, osoczu i dietą. Wykazano, że poziomy karotenoidów w prostacie, szczególnie likopenu, korelują z poziomami w osoczu, ale nie z dietą. To sugeruje, że osocze lepiej odzwierciedla ekspozycję prostaty na antyoksydanty niż samodzielne raporty dietetyczne.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10645812/
Clinton S.K. Lycopene: chemistry, biology, and implications for human health and disease. Nutr Rev. 1998;56(2 Pt 1):35- 51.
Artykuł pt. „Lycopene: chemistry, biology, and implications for human health and disease” omawia właściwości chemiczne i biologiczne likopenu oraz jego korzyści zdrowotne. Likopen, obecny głównie w pomidorach, jest silnym antyoksydantem, który może chronić przed chorobami sercowo-naczyniowymi oraz nowotworami, zwłaszcza prostaty i przewodu pokarmowego. Badania nad jego biodostępnością, metabolizmem i działaniem w organizmie są obiecujące, ale wymagają dalszych badań.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9529899/
Stahl W., Schwarz W., Sundquist A.R., Sies H. cis-trans isomers of lycopene and beta-carotene in human serum and tissues. Arch Biochem Biophys. 1992;294(1):173-177.
Artykuł pt. „cis-trans isomers of lycopene and beta-carotene in human serum and tissues” bada izomeryzację likopenu i beta-karotenu w ludzkim surowicy i tkankach. Wyniki wskazują, że likopen występuje głównie jako izomery cis w organizmie, z ponad 50% w postaci 9-, 13- i 15-cis-likopenu. Izomery beta-karotenu, takie jak 13- i 15-cis, są mniej powszechne, stanowiąc około 5% w organizmie. Różnice w poziomach karotenoidów między narządami sugerują ich selektywną dystrybucję.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/1550343/
Khachik F., Carvalho L., Bernstein P.S., Muir G.J., Zhao D.Y., Katz N.B. Chemistry, distribution, and metabolism of tomato carotenoids and their impact on human health. Exp Biol Med (Maywood). 2002;227(10):845-851.
Artykuł pt. „Chemistry, distribution, and metabolism of tomato carotenoids and their impact on human health” analizuje skład chemiczny, rozmieszczenie oraz metabolizm karotenoidów pomidorowych, takich jak likopen. Wykazano, że likopen może obniżać ryzyko nowotworów, w tym raka prostaty, oraz wspomagać ochronę oczu przed starzeniem. Badania sugerują, że metabolity likopenu są obecne w różnych tkankach ludzkich, takich jak wątroba, płuca i prostata, co świadczy o jego szerokim wpływie na zdrowie.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12424324/
Schmitz H.H., Poor C.L., Wellman R.B., Erdman J.W., Jr. Concentrations of selected carotenoids and vitamin A in human liver, kidney and lung tissue. J Nutr. 1991;121(10):1613-1621.
Artykuł pt. „Concentrations of selected carotenoids and vitamin A in human liver, kidney and lung tissue” bada zawartość karotenoidów, takich jak likopen i beta-karoten, oraz witaminy A w wątrobie, nerkach i płucach. Wyniki pokazują, że beta-karoten i likopen dominują w tych narządach, a ich poziom jest skorelowany z poziomami witaminy A w wątrobie. Te różnice w stężeniu mogą odgrywać rolę w ochronie przed chorobami związanymi ze stresem oksydacyjnym.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/1765826/
Walfisch Y., Walfisch S., Agbaria R., Levy J., Sharoni Y. Lycopene in serum, skin and adipose tissues after tomato-oleoresin supplementation in patients undergoing haemorrhoidectomy or peri-anal fistulotomy. Br J Nutr. 2003;90(4):759-766.
Artykuł pt. „Lycopene in serum, skin and adipose tissues after tomato-oleoresin supplementation in patients undergoing haemorrhoidectomy or peri-anal fistulotomy” bada wpływ suplementacji oleorezyną pomidorową na poziomy likopenu we krwi, skórze i tkance tłuszczowej pacjentów. Wyniki wskazują na znaczny wzrost stężenia likopenu we krwi oraz tkankach po suplementacji. Likopen wykazywał większą biodostępność w surowicy niż w tkankach, co podkreśla znaczenie diety w podnoszeniu poziomu tego karotenoidu.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/13129444/
Parker R.S. Carotenoid and tocopherol composition of human adipose tissue. Am J Clin Nutr. 1988;47(1):33-36.
Artykuł pt. „Carotenoid and tocopherol composition of human adipose tissue” bada zawartość karotenoidów, takich jak likopen i beta-karoten, oraz tokoferoli w tkance tłuszczowej dorosłych osób. Wyniki wykazały, że likopen i beta-karoten dominują w tkance tłuszczowej, przy czym w niektórych przypadkach poziom likopenu przekraczał ten beta-karotenu. Zmienność międzyosobnicza w poziomach tych związków była duża, co sugeruje istotną rolę diety i metabolizmu w ich akumulacji.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/3337039/
Borel P. Genetic variations involved in interindividual variability in carotenoid status. Mol Nutr Food Res. 2012;56(2):228- 240.
Artykuł pt. „Genetic variations involved in interindividual variability in carotenoid status” omawia zmienność międzyosobniczą w metabolizmie karotenoidów, takich jak likopen, i wpływ wariantów genetycznych na ich wchłanianie oraz poziomy we krwi. Identyfikacja genów odpowiedzialnych za transport i metabolizm karotenoidów, w tym białek SR-BI, CD36 i BCMO1, może prowadzić do spersonalizowanych wytycznych dietetycznych. Artykuł podkreśla potrzebę dalszych badań nad rolą innych białek i wariantów genetycznych w metabolizmie karotenoidów.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21957063/
van Breemen R.B., Sharifi R., Viana M., Pajkovic N., Zhu D., Yuan L., et al. Antioxidant effects of lycopene in African American men with prostate cancer or benign prostate hyperplasia: a randomized, controlled trial. Cancer Prev Res (Phila). 2011;4(5):711-718.
Artykuł pt. „Lycopene in serum, skin, and adipose tissues after tomato-oleoresin supplementation in patients undergoing haemorrhoidectomy or peri-anal fistulotomy” bada biodostępność likopenu po suplementacji oleorezyną pomidorową. Wyniki pokazują, że poziomy likopenu znacznie wzrosły w surowicy, skórze i tkance tłuszczowej pacjentów, co sugeruje, że suplementacja może skutecznie zwiększać zasoby tego antyoksydantu w organizmie.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21430075/
Chen L., Stacewicz-Sapuntzakis M., Duncan C., Sharifi R., Ghosh L., van Breemen R., et al. Oxidative DNA damage in prostate cancer patients consuming tomato sauce-based entrees as a whole-food intervention. J Natl Cancer Inst. 2001;93(24):1872-1879.
Artykuł pt. „Oxidative DNA damage in prostate cancer patients consuming tomato sauce-based entrees as a whole-food intervention” bada wpływ spożycia potraw na bazie sosu pomidorowego (30 mg likopenu dziennie) na uszkodzenia oksydacyjne DNA, poziomy likopenu i PSA u pacjentów z rakiem prostaty. Wyniki wskazują na wzrost poziomu likopenu we krwi i tkankach oraz redukcję uszkodzeń DNA i poziomu PSA, co sugeruje potencjalne korzyści likopenu w leczeniu raka prostaty.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11752012/
Schwarz S., Obermuller-Jevic U.C., Hellmis E., Koch W., Jacobi G., Biesalski H.K. Lycopene inhibits disease progression in patients with benign prostate hyperplasia. J Nutr. 2008;138(1):49-53.
Artykuł pt. „Lycopene inhibits disease progression in patients with benign prostate hyperplasia” bada wpływ suplementacji likopenu na mężczyzn z łagodnym przerostem prostaty. Badanie wykazało, że 6-miesięczna suplementacja 15 mg/d likopenu obniżyła poziom PSA i zahamowała powiększanie się prostaty w porównaniu do grupy placebo. Wyniki sugerują, że likopen może hamować rozwój BPH i zmniejszać objawy związane z tą chorobą.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18156403/
Nierenberg D.W., Nann S.L. A method for determining concentrations of retinol, tocopherol, and five carotenoids in human plasma and tissue samples. Am J Clin Nutr. 1992;56(2):417-426.
Artykuł pt. „A method for determining concentrations of retinol, tocopherol, and five carotenoids in human plasma and tissue samples” opisuje technikę określania poziomów siedmiu mikroskładników odżywczych rozpuszczalnych w tłuszczach (w tym likopenu) w próbkach osocza i tkanek. Metoda ta unika tradycyjnego procesu zmydlania i stosuje wysokosprawną chromatografię cieczową (HPLC) do precyzyjnego oznaczania tych składników. Umożliwia dokładną analizę małych próbek z minimalną utratą substancji.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/1636620/
Peng Y.M., Peng Y.S., Lin Y., Moon T., Baier M. Micronutrient concentrations in paired skin and plasma of patients with actinic keratoses: effect of prolonged retinol supplementation. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 1993;2(2):145-150.
Artykuł pt. „Micronutrient concentrations in paired skin and plasma of patients with actinic keratoses: effect of prolonged retinol supplementation” bada poziomy mikroskładników odżywczych, takich jak likopen, beta-karoten i retinol, w skórze i osoczu pacjentów z rogowaceniem słonecznym. Wyniki wskazują, że suplementacja retinolem znacząco podnosi stężenia retinolu i jego pochodnych zarówno we krwi, jak i skórze, co może wpływać na zmniejszenie ryzyka rozwoju raka skóry.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8467249/
Peng Y.M., Peng Y.S., Lin Y., Moon T., Roe D.J., Ritenbaugh C. Concentrations and plasma-tissue-diet relationships of carotenoids, retinoids, and tocopherols in humans. Nutr Cancer. 1995;23(3):233-246.
Artykuł pt. „Concentrations and plasma-tissue-diet relationships of carotenoids, retinoids, and tocopherols in humans” bada stężenia karotenoidów, retinoidów i tokoferoli w osoczu, błonie śluzowej jamy ustnej oraz skórze 96 zdrowych osób. Wyniki pokazują, że stężenia mikroskładników odżywczych w osoczu mogą odzwierciedlać ich poziomy w tkankach. Zauważono również, że palenie papierosów obniża poziom tych mikroskładników, a suplementacja witaminami zwiększa ich stężenia.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/7603884/
Craft N.E., Haitema T.B., Garnett K.M., Fitch K.A., Dorey C.K. Carotenoid, tocopherol, and retinol concentrations in elderly human brain. J Nutr Health Aging. 2004;8(3):156-162.
Artykuł pt. „Carotenoid, tocopherol, and retinol concentrations in elderly human brain” bada poziomy karotenoidów, tokoferoli i retinolu w mózgach osób starszych. Wyniki wskazują, że luteina i zeaksantyna są głównymi karotenoidami w mózgu, szczególnie w korze czołowej. Stężenia antyoksydantów są wyższe w obszarach podatnych na choroby neurodegeneracyjne, takie jak choroba Alzheimera, co sugeruje ich rolę ochronną w zdrowiu mózgu.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15129301/
Palozza P., Catalano A., Simone R., Cittadini A. Lycopene as a guardian of redox signalling. Acta Biochim Pol. 2012;59(1):21-25.
Artykuł pt. „Lycopene as a guardian of redox signalling” analizuje działanie likopenu jako przeciwutleniacza i jego wpływ na sygnalizację redoksową w komórkach. Likopen moduluje szlaki molekularne, wpływając na aktywację enzymów oraz czynników transkrypcyjnych, takich jak NF-κB, AP-1 i Nrf2. Oprócz działania antyoksydacyjnego, likopen może bezpośrednio regulować odpowiedzi komórkowe związane z sygnalizacją stresu oksydacyjnego.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22428131/
Gerhauser C. Cancer chemoprevention and nutriepigenetics: state of the art and future challenges. Top Curr Chem. 2013;329:73-132.
Artykuł pt. „Cancer chemoprevention and nutriepigenetics: state of the art and future challenges” bada potencjalne działanie składników diety, takich jak likopen, na zmiany epigenetyczne związane z rozwojem raka. Autorzy podkreślają, że epigenetyczne zmiany w ekspresji genów mogą być odwracalne i stanowią nową strategię w zapobieganiu rakowi. Dietetyczne związki, takie jak likopen, mogą wpływać na aktywność enzymów epigenetycznych, co jest obiecujące w kontekście profilaktyki nowotworowej.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22955508/
King-Batoon A., Leszczynska J.M., Klein C.B. Modulation of gene methylation by genistein or lycopene in breast cancer cells. Environ Mol Mutagen. 2008;49(1):36-45.
Artykuł pt. „Modulation of gene methylation by genistein or lycopene in breast cancer cells” bada wpływ genisteiny i likopenu na demetylację genów związanych z rakiem piersi. Badania wykazały, że likopen może częściowo demetylować promotory genów supresorowych, takich jak GSTP1, w komórkach nowotworowych. Wyniki sugerują, że genisteina i likopen mogą potencjalnie modyfikować procesy nowotworowe poprzez regulację ekspresji genów poprzez metylację.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18181168/
Halliwell B. Biochemistry of oxidative stress. Biochem Soc Trans. 2007;35(Pt 5):1147-1150.
Artykuł pt. „Biochemistry of oxidative stress” opisuje mechanizmy stresu oksydacyjnego i jego wpływ na zachowanie komórek, szczególnie w kontekście chorób, takich jak rak. Wyjaśnia, w jaki sposób stres oksydacyjny może prowadzić do uszkodzeń komórek poprzez reaktywne formy tlenu (ROS) i omawia strategie obronne organizmu, w tym rolę przeciwutleniaczy, które minimalizują te uszkodzenia.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17956298/
Pelicano H., Carney D., Huang P. ROS stress in cancer cells and therapeutic implications. Drug Resist Updat. 2004;7(2):97- 110.
Artykuł pt. „ROS stress in cancer cells and therapeutic implications” omawia generowanie reaktywnych form tlenu (ROS) w komórkach nowotworowych oraz ich wpływ na genetyczną niestabilność i rozwój oporności na leki. Autorzy sugerują, że nadmiar ROS może być wykorzystany do opracowania nowych strategii terapeutycznych, które selektywnie zabijają komórki nowotworowe. Mitochondrialne uszkodzenia i zaburzenia w odpowiedzi apoptotycznej również odgrywają istotną rolę w tej dynamice.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15158766/
Di Mascio P., Kaiser S., Sies H. Lycopene as the most efficient biological carotenoid singlet oxygen quencher. Arch Biochem Biophys. 1989;274(2):532-538.
Artykuł pt. „Lycopene as the most efficient biological carotenoid singlet oxygen quencher” bada zdolność likopenu do gaszenia tlenu singletowego. Likopen wykazuje najwyższe współczynniki stałe gaszenia w porównaniu do innych karotenoidów, takich jak beta-karoten, co czyni go najskuteczniejszym antyoksydantem biologicznym w tej roli. Jest to istotne, ponieważ karotenoidy, w tym likopen, odgrywają kluczową rolę w obronie organizmu przed stanami prooksydacyjnymi, związanymi m.in. z rozwojem niektórych nowotworów.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2802626/
Miller N.J., Sampson J., Candeias L.P., Bramley P.M., Rice-Evans C.A. Antioxidant activities of carotenes and xanthophylls. FEBS Lett. 1996;384(3):240-242.
Artykuł pt. „Antioxidant activities of carotenes and xanthophylls” ocenia aktywność przeciwutleniającą różnych karotenoidów, w tym likopenu, przez ich zdolność do wychwytywania rodników ABTS+. Wyniki pokazują, że karotenoidy różnią się siłą działania w zależności od grup funkcyjnych, takich jak grupy hydroksylowe i karbonylowe, oraz liczby sprzężonych wiązań podwójnych, co wpływa na ich właściwości antyoksydacyjne.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8617362/
Otrzymaj 10% rabatu na zestaw produktów. Zapisz się do NEWSLETTERA, aby otrzymywać informacje o naszych produktach i promocjach.
